Omurga kırığı, omurların çeşitli nedenlerle yapısal bütünlüğünü kaybetmesi sonucu ortaya çıkan, ciddi ağrı ve fonksiyon kaybına neden olabilen bir durumdur. Özellikle yaşlı bireylerde ve osteoporoz hastalarında omurların zayıflamasıyla bu kırıklar sık görülür. Ancak yüksek enerjili travmalar, trafik kazaları, düşmeler veya tümör metastazları da omurga kırıklarının diğer yaygın nedenleri arasında yer alır. Günümüzde omurga kırığı tedavisinde hem minimal invaziv hem de açık cerrahi yöntemler, hastanın durumuna göre başarıyla uygulanmaktadır.
Omurga Kırığının Nedenleri
En sık görülen neden osteoporozdur. Kemik mineral yoğunluğunun azalması sonucu omurlar kırılgan hale gelir ve hafif travmalar bile kırığa neden olabilir. Bunun yanı sıra, tümörler, travmatik yaralanmalar, enfeksiyonlar, uzun süreli kortizon kullanımı ve genetik kemik hastalıkları da omurga kırığı riskini artırır.
Genellikle orta ve ileri yaş grubundaki kadınlarda menopoz sonrası dönemde östrojen eksikliğine bağlı olarak risk belirgin şekilde artmaktadır.
Omurga Kırığının Belirtileri
Omurga kırığı çoğu zaman ani başlayan, istirahatle geçmeyen ve hareketle artan şiddetli sırt veya bel ağrısıyla ortaya çıkar. Kırığın yeri ve şiddetine göre kamburluk (kifoz), boy kısalması, yürüme güçlüğü ve bacaklarda uyuşma gibi nörolojik belirtiler görülebilir.
Bu durum özellikle omurilik basısı gelişmişse acil cerrahi müdahale gerektirir.
Erken tanı için röntgen, bilgisayarlı tomografi (BT) ve manyetik rezonans (MR) görüntülemeleri kullanılır.
Omurga Kırığı Tedavisinde Cerrahi Seçenekler
Omurga kırığı tedavisinde amaç, omurga stabilitesini yeniden sağlamak, ağrıyı azaltmak ve omurilik basısını ortadan kaldırmaktır. Tedavi seçimi, kırığın tipi, omurilik basısının varlığı ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır.
- Minimal İnvaziv Cerrahi (Vertebroplasti ve Kifoplasti)
Son yıllarda en çok tercih edilen yöntemlerden biri vertebroplasti ve kifoplastidir. Vertebroplasti işleminde, kırık omur gövdesine floroskopi eşliğinde özel bir kemik çimentosu (PMMA) enjekte edilir. Bu madde kısa sürede sertleşerek omuru stabilize eder ve ağrıyı büyük ölçüde azaltır.
Kifoplasti ise benzer bir tekniktir ancak işlem öncesinde omur içine balon yerleştirilir. Balon şişirilerek çöken omur kısmen eski yüksekliğine getirilir, ardından çimento boşluğa doldurulur. Bu sayede deformite düzelir ve kamburluk ilerlemesi önlenir.
Her iki yöntem de lokal veya genel anestezi altında kısa sürede uygulanır ve hastalar genellikle bir gün içinde ayağa kalkabilir. - Açık Cerrahi Yöntemler
Daha ağır travmalarda, omurilik basısının bulunduğu veya kırığın stabil olmadığı durumlarda açık ameliyat (klasik cerrahi) yöntemi uygulanır. Bu yöntemde cerrah, omurga üzerindeki basıyı kaldırmak, kemik parçalarını düzeltmek ve omurgayı sabitlemek için özel vida ve çubuk sistemleri kullanır.
Bazı durumlarda, kemik bütünlüğünü desteklemek amacıyla füzyon (omurların kaynaştırılması) işlemi de yapılabilir. Açık cerrahi, minimal invaziv yöntemlere göre daha uzun bir iyileşme süreci gerektirse de omurilik basısının ortadan kaldırılması açısından hayati önem taşır.
Cerrahi Tedavilerin Faydaları
Omurga kırığı cerrahisinin en önemli faydaları ağrının kısa sürede azalması, omurga stabilitesinin yeniden kazanılması ve nörolojik fonksiyonların korunmasıdır. Minimal invaziv yöntemler daha hızlı iyileşme sağlarken, açık cerrahi ağır kırıklarda kalıcı deformiteyi önler.
Kifoplasti ve vertebroplasti gibi yöntemler, çimento enjeksiyonu sayesinde omurga dayanıklılığını artırır; açık cerrahi ise mekanik stabiliteyi sağlayarak uzun vadede yeniden çökme riskini azaltır.
Omurga kırığı, doğru tanı ve uygun tedavi yaklaşımlarıyla başarılı bir şekilde tedavi edilebilen bir durumdur. Hafif kırıklarda vertebroplasti veya kifoplasti gibi minimal invaziv işlemler hastalara hızlı iyileşme imkânı sunarken, ağır ve instabil kırıklarda açık ameliyat, omurga stabilitesini sağlamak ve omurilik hasarını önlemek için en etkili yöntemdir.
Günümüzde modern cerrahi teknikler sayesinde omurga kırığı sonrası ağrı, deformite ve hareket kısıtlılığı büyük oranda ortadan kaldırılabilmekte, hastalar kısa sürede yaşam kalitelerine kavuşabilmektedir.
