Göbek fıtığı, karın duvarındaki zayıf bir noktadan bağırsak veya yağ dokusunun dışa doğru çıkmasıyla oluşan bir fıtık türüdür. Özellikle bebeklerde sık görülse de, erişkinlerde de ortaya çıkabilir. Görünür şişlik, karın ağrısı ve rahatsızlık hissi gibi belirtilerle kendini gösteren göbek fıtığı, tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Göbek Fıtığı Nedir?
Göbek fıtığı (umbilikal herni), göbek deliği çevresindeki karın kaslarının zayıflamasıyla oluşur. Bu zayıf noktadan, karın içi organlar ya da yağ dokusu dışarı çıkarak gözle görülür bir şişlik meydana getirir. Bebeklerde göbek kordonunun kapanmaması sonucu oluşabilirken, yetişkinlerde ise karın içi basıncın artmasına neden olan durumlar bu fıtığa yol açabilir.
Bebeklerde genellikle kendiliğinden kapanan bu fıtık, yetişkinlerde cerrahi müdahale gerektirebilir.
Göbek Fıtığı Belirtileri Nelerdir?
Göbek fıtığı çoğu zaman fiziksel olarak gözlemlenebilir. En yaygın belirtileri şunlardır:
Göbek deliği çevresinde yumuşak, dışa çıkıntılı bir şişlik
Şişlik üzerine hafif basıldığında içeri girme (reducible fıtık)
Ağır kaldırma, öksürme veya gülme sırasında artan şişlik
Göbek çevresinde dolgunluk, ağrı veya rahatsızlık hissi
Şişlikte kızarıklık, ağrı ve sertlik (boğulmuş fıtık belirtisi olabilir – acil müdahale gerekir)
Bu belirtileri yaşayan bireylerin, geç kalmadan bir genel cerrahi uzmanına başvurması önerilir.
Göbek Fıtığı Neden Olur?
Göbek fıtığı oluşumunda rol oynayan başlıca faktörler şunlardır:
Bebeklerde:
Göbek kordonunun doğum sonrası tam kapanmaması
Prematüre doğum
Genetik yatkınlık
Yetişkinlerde:
Aşırı kilo veya obezite
Ağır kaldırmak
Kronik kabızlık
Gebelik (özellikle ikiz ya da çoğul gebeliklerde)
Karın içi sıvı birikimi (assit)
Sürekli öksürük
Daha önce geçirilmiş karın ameliyatları
Bu risk faktörlerinin azaltılması, fıtık oluşumunun önlenmesinde önemlidir.
Göbek Fıtığı Nasıl Teşhis Edilir?
Göbek fıtığı genellikle fizik muayene ile kolaylıkla teşhis edilebilir. Doktor, hastayı ayakta ve yatar pozisyonda muayene ederek şişliğin varlığını ve içeri girip girmediğini değerlendirir. Bazı durumlarda ultrason ya da karın tomografisi gibi görüntüleme yöntemleriyle fıtığın boyutu ve içeriği daha detaylı incelenir.
Göbek Fıtığı Tedavi Yöntemleri
Göbek fıtığı tedavisi, fıtığın boyutu, hastanın yaşı, şikayetlerin düzeyi ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Bebeklerde çoğu zaman cerrahi gerekmezken, yetişkinlerde genellikle kalıcı çözüm için ameliyat önerilir.
- Bebeklerde Tedavi
Çoğu bebekte göbek fıtığı, ilk 1-2 yıl içinde kendiliğinden kapanır. Bu süre zarfında sadece gözlem yeterlidir. Ancak fıtık 4 yaşına kadar kapanmazsa veya büyürse cerrahi müdahale gerekebilir.
- Yetişkinlerde Cerrahi Tedavi
Yetişkinlerde göbek fıtığının kendiliğinden iyileşmesi mümkün değildir. Bu nedenle cerrahi müdahale kalıcı çözüm sunar. Uygulanan cerrahi yöntemler:
Açık cerrahi: Fıtık kesesi çıkarılır ve karın duvarı dikilir. Genellikle yama (mesh) ile güçlendirme yapılır.
Laparoskopik cerrahi (kapalı yöntem): Küçük kesilerle kamera yardımıyla yapılır. Daha az ağrı ve hızlı iyileşme avantajı sağlar.
Ameliyat lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir. İşlem süresi genellikle 30–60 dakikadır.
Göbek Fıtığı Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci
Ameliyat sonrası hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir. İyileşme süreci hakkında bilmeniz gerekenler:
İlk birkaç gün dinlenme önerilir
Ağır kaldırmaktan en az 4–6 hafta kaçınılmalıdır
İyileşme sürecinde öksürük, kabızlık gibi karın içi basıncı artıran durumlardan uzak durulmalıdır
Doktorun verdiği ağrı kesici ve antibiyotikler düzenli kullanılmalıdır
Yara bölgesi temiz ve kuru tutulmalıdır
Uygun cerrahi teknik ve sonrasında dikkatli takip ile fıtığın tekrarlama ihtimali oldukça düşüktür.
Göbek Fıtığı Önlenebilir mi?
Tamamen önlenmesi her zaman mümkün olmasa da bazı yaşam tarzı değişiklikleriyle risk azaltılabilir:
İdeal kilonun korunması
Ağır yük kaldırmaktan kaçınmak
Lifli gıdalarla beslenip kabızlıktan korunmak
Sigara kullanımını bırakmak
Gebelik sonrası karın kaslarını güçlendirecek egzersizler yapmak
Bu önlemler, özellikle fıtık geçirmiş kişilerde nüks riskini azaltabilir.
Göbek fıtığı, erken teşhis ve doğru tedavi ile tamamen kontrol altına alınabilecek bir sağlık sorunudur. Belirtiler göz ardı edilmemeli, özellikle karın bölgesinde şişlik ve ağrı gibi durumlar ciddiye alınmalıdır. Modern cerrahi tekniklerle göbek fıtığı ameliyatı kısa sürede ve güvenli şekilde yapılabilir. Eğer siz de bu belirtileri yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir genel cerrahi uzmanına danışarak sağlığınıza kavuşabilirsiniz. Unutmayın, fıtıklar zamanla büyüyebilir ve komplikasyonlara yol açabilir. Bu yüzden göbek fıtığı şüphesi durumunda erken adım atmak her zaman en doğrusudur.
